Portakalın Çeşitleri

Genel Çeşitler

Yaygın olan portakal çeşitleri, yetiştirilen tüm portakal çeşitlerinin üçte ikisini kapsar ve ilk olarak meyve suyu üretiminde kullanılırlar.

1. Valensiya

Valensiya portakalı bir tatlı portakaldır, ilk kez California’da öncü toprak bilimciler tarafından melezlenmiştir. Arazideki ıslahını, ABD California Eyaleti’nin güneyindeki Santa Ana’da yer alan çiftliğinde William Wolfskill yapmıştır.

İsmi İspanya’nın bir şehri olan, Valensiya’dan gelmektedir. Valensiya şehri tarih boyu kökleri Hindistan’a uzanan tatlı portakallarıyla ünlüdür.

Zaman sonra William Wolfskill, portakalın patentini İrvine Ranch’e satmıştır ve o da sahip olduğu toprakların yarısını bu portakalın yetiştirilmesine ayırmıştır. Daha sonra İrvine Şirketi’nden ayrılan Valensiya kısmı, Sunkist adıyla şirketleşmiştir. Bin dokuz yüz doksanların ortalarına dek bu portakal Orange Country’de üretilmiştir. Ancak bu tarihten sonra, Brezilya ve Florida’da yapılan üretimin gerisinde kalmıştır.

Öncelikle meyve suyu üretiminde kullanılır, tohumları her meyvede sıfırdan yediye kadar mevcuttur. Doğal rengi, mükemmel tadı nedeniyle manav ve marketlerin gözdesidir. Yetmiş, yetmiş altı mili metre çapa sahiptir. Valensiya portakalı dünya çapında yazın tüketilen bir portakal türüdür.

2. Hamlin

Hamlin portakalı Florida meyve suyu üretiminin önde gelen meyvesidir. Bugün Florida ve Brezilya’da mevsim öncesi hasat özelliğiyle baskın olarak yetiştirilen portakal türüdür. Nemli astropikal iklimlerde yetiştiğinden Brezilya ve Florida’da öncelikli olarak bu tür bulunur.

Bin sekiz yüz yetmiş dokuzda Florida, Grenwood’daki bir koruda keşfedilmiştir ve koru daha sonra A.G. Hamlin tarafından sahiplenilmiştir. Küçük, pürüzsüz, çekirdeksiz özelliktedir ve hem kabuğu hem suyu oldukça açık renktir. Meyve kalitesi düşüktür ancak ağaç yüksek verimli ve soğuğa karşı toleranslıdır. Mümkün ki dünyanın en çabuk olgunluğa eren tatlı portakal türüdür.

3. Washington

Bahia olarak da bilinir. Belki de bin sekiz yüz yirmiden önce Brezilya, Bahia’daki bir türün mutasyona uğramış çeşididir. Florida’da bin sekiz yüz otuz beş, bin sekiz yüz yetmişli yıllar arasında tanındı. Bin sekiz yüz yetmiş üçte fidanları California’ya dikildi ki orada portakal meyvesi yıl sonunda olgunluğa erişebiliyor. Geniş ve kalın meyveleri vardır, kabuğu kolay soyulur, çok fazla sulu değildir, mükemmel tattadır ve neredeyse çekirdeksizdir. Kolayca soyulması, ayrık dilimleri nedeniyle, hem elde hem de tatlılarda vs. kolaylıkla yenebildiğinden dünya çapında en meşhur portakaldır. Meyve suyunun limonîn özelliği pastörize edildiğinde acısızdır ve işlemden geçirme esnasında bir zorluk çıkartmaz. Ağacı göreceli olarak serin iklimleri tercih eder ve bin metrenin üstünde yetiştirilmemelidir. Bugün ticarî olarak sadece California ve Brezilya’da değil, Paraguay, İspanya, Güney Afrika, Avustralya ve Japonya’da üretilmektedir.

4.Yafa

Kökeni İsrail, Jaffa’ya dayanır. Bin sekiz yüz seksen üçte Florida’da tanınmıştır. Oval, orta büyüklükte, olgunluğunda kabuğu tamamen turuncu, kayışımsı, kalın, kolayca kabuğu soyulabilir, bol sulu ve kalitelidir. Hasadın yüzde yetmiş beşi İsrail ve Lübnan tarafından yapılır. Başlıca iki bahçesi Suriye’dedir. Soğuğa toleranslıdır. Bunlarla beraber, ağacına büyük oranda alâka göstermek gerekir. Meyvesi dalında uzun süre beklemez.

5. Göbekli (Navelina)

Navelina portakalı Washington’un doğal mutasyonla oluşmuş bir türüdür. Olgunluğa erme süresi daha erkendir ve bu nedenle yılsonundan önce bulunabilir. Etli, bol sulu, çekirdeksizdir. Kabuğu parlak turuncudur ve daha oval biçimdedir.

6. Diğer Yaygın Çeşitler

Bu beş portakal dışında; Sanguinelli, Valansia Late, Tarracco,  Homosassa, Malta, Shamouti, Parson Brown, Lue Gim Gong Vs. çeşitleri de yaygın türler arasındadır.

Göbekli Portakal

Göbekli portakallar, meyvenin tepesinde büyüyen ikinci bir meyveyle karakterize olmuşlardır. Meyve dışında yer alan hafif kabarıklık, insan göbeğine benzer. Yaygın olarak yemek için kullanılır. Kabuğu diğer yaygın portakal türlerinden daha incedir ve kolaylıkla soyulur. Yemek için kullanılması, yaygın olarak satılması, her mevsim yetiştirilebilmesi dolayısıyla oldukça popülerdirler. Bin sekiz yüz on, yirmili yıllarda Brezilya’da geçirdiği bir mutasyonun ardından portakal içinde başka bir portakal daha geliştirmiştir. Bu mutasyon nedeniyle, meyveleri çekirdeksizdir ve kısırdır, bu nedenle aşılama yöntemiyle yetiştirilirler.

Bugün göbekli portakallar, budama ve aşılamayla yetiştirilmektedirler. Bu durum tür, ırk seçim metotlarını geçersiz kılmaktadır. Yani, bugünkü göbekli portakallar ilk orijinal ağaçla aynı genetik özellikleri taşımakta, bugünküler sadece birbirlerinin kopyalarıdır. Tüm göbekli portakallar yaklaşık olarak iki yüz yıl önce yaşamış bir ağacın meyvesi sayılabilirler.

1. Cara Cara Göbeklisi

Cara Cara göbeklisi öncelikle Venezüella, Güney Afrika ve ABD’de yetişen göbekli portakal türüdür. Parlak turuncu renkleriyle diğer göbekli portakallara benzeseler de etli kısımları pembemsi kırmızıdır. Oldukça tatlı olup ve asit oranları pek düşüktür. Washington ve Brezilya Bahia göbeklilerinin kırması olduğuna inanılır. Bin dokuz yüz yetmiş altı yılında Venezüella, Hacienda de Cara Cara’da keşfedilmiştir.

2. Diğer Göbekli Çeşitleri

Dream Navel, Bahianinha veya Bahia, Late Navel, Washington or California Navel

Kan Portakalı

Kan portakalları İspanya ve İtalya’da( Sırasıyla sangüina ve sanguinella olarak bilinir)  oldukça yaygın şekilde yetiştirilir ve koyu kırmızı oluşuyla tanınılır. Genellikle en leziz portakal suyuna sahip olduğu düşünülür.

Kan portakalı C. Sinensis’in doğal bir çeşidi ve ona bu anormal damarlı, kırmızı rengi veren de bu farklılaşma süreci. Bu tip portakalların suları genellikle koyu bordodur, bu nedenle kana benzetilir ve adı da bu nedenle kan portakalıdır. Orijinal kan portakalları ilk kez on beşinci yüzyılda Sicilya’da dikilmiş ve yetiştirilmiştir. Bugün dünyanın genelinde yetiştirilmekte ve pek çok melez türü bulunmaktadır.

Kan Portakalı Çeşitleri

­

• Tarocco: İtalya’da geliştirilmiş yeni bir tür.
• Sanguinelli: Sicilya’da yetiştirilmiştir ve Doble Fina’nın bir türüdür. Bin dokuz yüz yirmi dokuz yılında Almenara, İspanya’da keşfedilmiştir.
• Moro: kökeni Sicilya’dır.
• Maltase: Güney İspanya ve Malta’da yetiştirilen bir türdür.

Şeker Portakal

Şeker portakallar, oldukça düşük düzeyde asit içeren meyvelerdir. ABD’de “Sweat Orange”, Fransa’da “Douce”, İspanya’da “Sucrena”, İtalya’da “dolce ya da maltese”, Kuzey Afrika’da “meski”, Türkiye’de “Şeker Portakal”, Mısır’da “succari”, Brezilya’da “Lima” olarak bilinir. Asidin az oluşu, çabuk bozulmasına yol açtığından işlenmeye müsait portakal türü değildir. Bu nedenle sıkmalık değil yemeklik olarak kullanılır.